నీరెండ మెరుపు

చివరికేం మిగలదు!

జనవరి 2014

మొన్నీమధ్య సారంగలో ఆర్. ఎం. ఉమామహేశ్వరరావుగారి వ్యాసం చదువుతున్నప్పుడు మధ్యలో ఆయన ప్రస్తావించిన వజీర్ రెహ్మాన్ కవిత నన్ను ఆకర్షించింది. ఆ కవిత పూర్తిపాఠం కావాలని కోరగానే సహృదయతో ఆయన పంపించారు. నాకు సాహిత్యంతో ఏకాంతసేవ చెయ్యడం ఇష్టం అవడంతో చాలామంది కవుల కవిత్వం చదవలేదు. ఈ కవిత చదివిన తర్వాత ఒక మంచి కవిని చదవలేదే అని బాధపడిన మాట వాస్తవం.

కవితలోకి వస్తే, వస్తువులో కొత్తదనం లేదు… ‘అంతా శూన్యం చివరకి ఏదీ మిగలదు’ అని ఇంతకుముందు చాలా మంది చెప్పిన విషయమే. ఆ మాటకొస్తే, మనం ఇంతవరకు వచ్చిన సాహిత్యాన్ని పూర్తిగా చదవలేము గాని, వస్తువువిషయంలో, శ్రీశ్రీ చెప్పినట్టు “ఎప్పుడో ఒకప్పుడు మనకంటే ముందు ఎవడో ఒకడు ఆ విషయం చెప్పే ఉంటాడు చెప్పింది మనకంటే బాగా చెప్పిఉంటాడు కూడా”. కానీ, వస్తువుకి దేశకాలావధులతో నిమిత్తం లేకుండా కవిత్వస్వభావాన్ని కల్పించేది ఆ చెప్పే తీరే. అంతేకాదు, మారుతున్న కాలంతోపాటు, సంపుటీకరించుకున్న/ అందుబాటులో ఉన్న జ్ఞానాన్ని లేదా విజ్ఞానాన్ని అనుసరించి, పాత వస్తువుకే సమకాలీన వ్యాఖ్య చెయ్యడం గాని, సమకాలీన ప్రతీకలతో హత్తుకునేలా చెప్పడం గాని చెయ్యొచ్చు. భావుకుడైన కవి, దూరదర్శి అయిన కవి, తన అంతర్నేత్రంతో కనుగొన్న విషయాలని, ఊహించిన విషయాలని కాగితం మీద పెడితే, అవి నిజం అవుతాయి. (ఆ నిజమవడం అతను చెప్పేడని కాదు, కవి ఊహించినట్టుగా కాలక్రమంలో జరిగే సహజ పరిణామాల వల్ల. ఆ ప్రతిభ అతని దర్శనశక్తిది. ఇక్కడ మనం From The Earth To The Moon రాసిన జూల్స్ వెర్న్ నీ, “శరశ్చంద్రిక” (ఖడ్గసృష్టి) ‘త్వరలో మా వాళ్ళు నిన్ను కలుసుకోడానికి వస్తారులే’ అని అపోలో 11 చంద్రుడిమీద దిగకముందే వ్రాసిన శ్రీశ్రీని ఉదాహరణలుగా చెప్పుకోవచ్చు.)

చావుని పల్కిన భయానక సర్పం కూడా /నీటిమీద గీతమల్లే చెరిగిపోతుంది ;

ఏ పుర్రె యెమికో మిగుల్తుంది /ఎండలో దుమ్ములో దొర్లుతో,/నక్కలు కూడా కాదని వొదిలే చిన్న మురికి బొమికె /ఇంతే- చివరికేం మిగలదు!
అనిప్రారంభించి,
దేహమోహ సీమని / మైక సంగీత మయం చేసిన / “యవ్వన మృదు పుష్పం” సైతం మన్నులో మన్నై మలినమై / ఎమికపై నూగారు గుర్తు కూడా!

(ఇక్కడ ఎమికపై నూగారు గుర్తు గమనించదగ్గ భావుకత… జాషువాగారు “కాళిదాస భారవుల శరీరముల్ ప్రకృతిరంగమునం దిపు డెంతలేసి రేణువులయి మృత్తికన్ గలసెనో గద కుమ్మరివాని సారెపై అంటారు శ్మశానవాటిలో.) అనిచెప్పి,
చివరకి
వొక జామురాత్రి / చమురు తాగే ఎర్రతోక పిట్ట / అకస్మాత్ / ఎగిరిపోక తప్పదు శూన్యంలోకి (ప్రాణానికీ దీపానికీ అనాది పోలిక)

ఇక్కడివరకు ఎన్ని చెప్పినా, చమత్కారాలూ, పదబంధాలూ మినహాయిస్తే సీదాసాదా కవితే.

ఇక్కడ గడుసుగా మనల్ని పక్కతోవ పట్టించడానికి ‘పునర్జన్మ’ గురించిన ప్రస్తావన ఉంటుంది.

అయితే అది మనుషులు పాపపుణ్యాలు చేసేరని తీర్పుగా సంక్రమించే పునర్జన్మ కాదు. భూమిమీద ఉన్న ధాతువులతో పుట్టి, వాటితోనే అభివృద్ధిచెంది, తిరిగివాటిలోకే మారిపోయే మనిషి, అవేధాతువులద్వారా సృష్టిలో పరిణామంచెందే ఇతర జీవరాశులుగా జన్మించడం, వృద్ధిచెందడం, నశించడం. ఈ జనన-మరణ చక్రం భూమిమీద జీవరాశి ఉండగలిగినంతవరకే ఉంటుంది. ఖగోళశాస్త్రం ప్రకారం, ఇప్పటినుండి 1 బిల్లియను సంవత్సరాలలో సూర్యుడి వెలుగు 10శాతం అధికమౌతుంది. దానివల్ల సముద్రాలు ఆవిరైపోయి భూమిమీద ఏరకమైన జీవకోటి ఉండడానికి ఆస్కారం ఉండదు. 7.9 బిల్లియను సంవత్సరాలలో సూర్యుడు ఇప్పటికన్నా 256 రెట్లు పెరిగి, బుధుడ్నీ, శుక్రుడినీ కబళించడంతో పాటు, బహుశా భూమిని కూడా మింగేయవచ్చు.

కనుక చివరకి ఏమీ మిగలదు.

“అప్పటివరకు మనం
అనేక యుగాల్లో రూపాల్లో
పుడుతో నశిస్తో మిగులుతాం-
ఎక్కడో ఏ కొండ పంచనో
గడ్డిపూల గుంపులోనో నించుని
సృష్టి వైచిత్రికి తలలూపుతో మిగులుతాం-
ఏ చీమల బారులోనో
హడావుడిగ నడిచి వెడుతో
నరజీవుల వికృత చేతలకి నివ్వెరపోతో మిగులుతాం- “

***

(జయంతి తే సుకృతినో రస సిద్ధాః కవీశ్వరః నాస్తితేషాం యశః కాయో జరా మరణజం భయం.) అని ఊరకే అనలేదు కదా.

చివరికి

చివరికేం మిగలదు!
చావుని పల్కిన భయానక సర్పం కూడా
నీటిమీద గీతమల్లే చెరిగిపోతుంది
దేహసారాన్ని పీల్చుకుని
సమాధిని చీల్చుకుని
ఏ పిచ్చి మొక్కో మత్తుగా తలెత్తి మాయమౌతుంది
ఏ పుర్రె యెమికో మిగుల్తుంది
ఎండలో దుమ్ములో దొర్లుతో,
నక్కలు కూడా కాదని వొదిలే చిన్న మురికి బొమికె
ఇంతే- చివరికేం మిగలదు!
దేహమోహ సీమని
మైక సంగీత మయం చేసిన
యవ్వన మృదు పుష్పం సైతం మన్నులో మన్నై మలినమై
ఎమికపై నూగారు గుర్తు కూడా!
చివికిన చలిబారిన స్తనాలని,
వెక్కిరించే ప్రేతరోత జ్ఞాపకాలని,
అసహ్యించి దుల్పుకుంటో
దేహాలయ శిధిలాలు వొదిలి
విషణ్ణుడై వెళ్లక తప్పదు రసికుడు
తప్పదు
వొక జామురాత్రి
చమురు తాగే ఎర్రతోక పిట్ట
అకస్మాత్
ఎగిరిపోక తప్పదు శూన్యంలోకి
ఇంతే-
చివరికేం మిగలదు!
ప్రతి వుదయం వొక వాగ్దానం వెక్కిరింపు!
ప్రతి వుదయం వొక సరికొత్త సప్తకట్ల సవారి!
చివరికేం మిగలదా?
కాదు!
చివరికి మళ్ళీ
అనేక యుగాల్లో రూపాల్లో
పుడుతో నశిస్తో మిగులుతాం-
ఎక్కడో ఏ కొండ పంచనో
గడ్డిపూల గుంపులోనో నించుని
సృష్టి వైచిత్రికి తలలూపుతో మిగులుతాం-
ఏ చీమల బారులోనో
హడావుడిగ నడిచి వెడుతో
నరజీవుల వికృత చేతలకి నివ్వెరపోతో మిగులుతాం-
చివరికి మళ్ళీ
నిరంతరం!

-వజీర్ రహ్మాన్

———————————————————————————-

In The End

Nothing remains in the end!
Even the dreadful snake… that herald of death
Dissolves like a scrawl on water.
Some wild plant peeps out with passion
Breaking through the grave
Sapping the essence of the bod
Only to wither away soon.
Some small dirty cranial bone remains
Wallowing in sun and dust…
Rejected even by a hungry fox.

That’s it! Nothing remains in the end!
Even that ethereal flower of youth
That morphed the captivating carnal expanse
Into an exuberant intoxicating music
Shall have to bite dust
With its hairline fracture on the bone.

The libertine must pack up and depart dejected
Leaving behind the ruins of body- temple
Abhorring the cold flaccid breasts
And the dead loathsome mocking memories

It’s inviolable
For the red-tailed wicky-bird feeding on oil
In the dead of night
To rise up suddenly into flames
And pass into nothingness.

That’s all!
Nothing remains in the end!
Every morning is a teasing promise.
Every morning is a new seven-knot cessation.
Won’t anything remain?
Not exactly.
In the end,
At different times, and in different forms
We remain
In the cycle of birth and death.
We stand … nodding our heads
At the wonders of the Nature
Somewhere amidst flowers of grass
Or in the hollows of hills.
Or walking hurriedly in an ant line
We express our bewilderment
At the heinous acts of humankind.

We remain
In the end…
Eternally.

- Vazir Rehman

*** * ***