This flashed in my mind as I was reading PNR’s guest editorial in November Edition. It is because of –
The feeling that drives us as we read their pieces, they make us feel as if they read our state of mind , they make us feel that they ’read’ us and put our pain in their words, give voice to our words ; no, words to our voice.

And I am very angry with poets (at least some), also because I can’t stop loving them. How much ever I try! This perhaps is true for some other people too! (as it came across in the write up by PNR garu).

I recalled my student days when Devulapalli was so close to my heart like others- Tagore etc. Even then, when the articles on the thesis on Krishna Sastry started getting published ‘Vaakili’- I did not read them heart fully- just gave a reading. It is partly due to my wanting to move away from the reality, the painful reminders of the poetry that once shook us, the ‘convenient escapism’ one finds solace in.

Sometimes one needs a slight jerk, a mild quake, a tapping of hidden emotions connected to the poems and the poet- to go back to reading, to get merged in the lines once loved. But the piece written by PNR pushes one (like me) to take a leap forward and go back to reading the poetry once offered solace and shelter. It acts like a ‘starter’ for the main course- an appetizer.

I wish he had written this even before the series of essays started coming in Vaakili. Not that it matters, as one can always go back to reading them. But sometimes, a mere line of introduction that the thesis is going to be published may not just be enough. This is just a thought! I don’t feel that the editorial is an introduction; it is an appetizer for a full meal (meant for those who ‘love’ Devulapalli- in the lines of Tagore, Chalam, Rumi and many such).

How would I love thee?
And how would I tell you how much I love thee
As you fill the space- the inner and the outer,
When I like a thin layer merged between
Both the circles
You fill all the moments
Between the flashes of my eyelids
And the space between my breaths

How would I tell you?
How beautiful you are-
To me
When I could ‘see’ you
Beyond the body
Beyond the skin and all the layers below.
What should I tell you?
When I felt your beauty
Beyond the physical
Even metaphysical
The words are limited
For they cannot contain what I mean to say
Hence I remain
Here
Quiet!

“ఇంతకీ, సౌందర్యం అంటే ఏమిటి? నాకు అర్థమయినంతలో అది బాహ్యమైన, అంతర్ముఖమైన “అందం” కాదు. అందం యొక్క అభివ్యక్తీ కాదు. అనాది అయిన, అనాదమైన మానవత్వాన్ని మనకి అనుభవంలోకి తెచ్చే ప్రతి క్షణమూ సౌందర్యమే.”

I was listening to Chaganti’s talks on ‘Soundarya Lahari’. He gives somewhat similar yet a different side to the word- the beauty that is not dangerous is called ‘Soundaryam’, which does not wither away with age.

As we grew older
Every moment I look at you
When we are alone
In the moments meant for us
Us alone
I don’t see you
I see you- how you are once upon a time
You don’t age in my space
Neither do I
The Theory of Relativity wins here
We ‘feel’ the beauty in each other
At every such moment
My Dear, I felt this should be the end of the world.

“సా తత్వతః సమంతా
త్సత్యస్య విభోసత్తా తపఃశక్తీ
లీలా మహిళా వపుషా
హైమవతీ తనుషు కుండలినీ

ఇందులో కవి – స్థాణువుగా, సంకల్పంగా మాత్రమే ఉన్న విభుని (శివుడు) చుట్టూ ఆవరించుకుని ఉన్న ఆయన తపఃశక్తినే ఉమగా వర్ణిస్తున్నాడు. వారిద్దరి మధ్య జరిగే “క్రీడే” మనం ఎన్నో విధాల దర్శిస్తాం అంటాడు. ఇందులో విభుడు, మహిళా అనేవి సింబల్స్. అంతర్ముఖమై, అతి శక్తివంతమై, జడంగా స్ఠాణువుగా ఉన్న వస్తువు ఒకటి, దాని అంతర్మధనంలోంచి ఉద్భవించిన చాలిత శక్తి మరొకటి. ఈ రెండిటి మధ్యా రాపిడి, కలయిక సృష్టిలో అన్నిచోట్లా ఉన్నాయంటాడు కవి – ఆకాశంలోనూ, మానవ దేహంలోనూ, కవిత్వంలోనూ ప్రధానమైన క్రీడ ఇదే అంటాడు.”
“ఇది తత్వశాస్త్ర పరిభాషలో సౌందర్య క్షణం.”

And one such moment
Gives a different term in Human Biology
In philosophical terms ‘the moment of beauty’
In romantic terms, the materialized moment of love and longing
When we both forget the self and other.
The tryst with the static and the dynamic
The momentary rest.
An ultimate expression of love
And the residue of love
Philosophy!

“సౌందర్యలహరిలో, శంకరుడు మరికాస్త ముందుకి పోయి, కవిని, కవి అనుభూతిని, గానం పుట్టుకనీ, గేయం విస్తృతినీ ఒకే శ్లోకంలో ఇలా చెప్తాడు.
కవీంద్రాణాం చేతః కమలవనబాలాతపరుచిం
భజంతే యే సంతః కతిచిదరుణామేవ భవతీమ్ .
విరించి ప్రేయస్యాస్తరుణతర శృంగారలహరీ
గభీరాభిర్వాగ్భిర్విదధతి సతాంరంజనమమీ
శంకరుడు మాత్రమే ఊహించగలిగిన చిత్రం ఇది. ముందుగా, ఒక నిశ్శబ్దమైన, నిశ్చలమైన తామరకొలను ఒకదాన్ని ఊహించండి. అందులో ఎన్నో తామరలు ఉదయ కాంతికి అప్పుడప్పుడే కాస్త సిగ్గుగా, భక్తిగా తలలెత్తి విచ్చుకుంటున్నాయి. ఉదయారుణకిరణాల స్పర్శలోని మాధుర్యంతో అవి తడిసిపోతున్నాయి. అవి పరమేశ్వరిని కొలిచే కవి హృదయాలు, ఆ హృదయం భజిస్తున్నది ఆమెనే (ఆమె అరుణిమనే, ఆమె కారుణ్యాన్నే). ఆ భజనే, సరస్వతి శృంగార హేలగా, వాటి చుట్టూ ఉన్న సరస్సనే కావ్య ధారలుగా ప్రవహిస్తూ రసజ్ఞులని రంజింపచేస్తోంది.
చాలా గొప్ప భావన ఇది. కవి పడే మధనని, కవిత్వం పుట్టే క్షణంలో ఉన్మత్తమైనపోయిన కవి మనస్సునీ, అక్కడనుండీ ఉప్పొంగే ఒక భావన భాషగా మారడంలోని శృంగారాన్నీ – ఇవన్నీ ఒక్క పద్యంలోనే చెప్పగలగడం ఒక్క శంకరుడికే సరి. ఇంతటితో ఆగలేదు అయన – సరస్సులోంచి తామరలు పుట్టడంలేదు, తామరలకి ఉదయకాంతితో నడుస్తున్న శృంగారంలోంచే సరస్సు ప్రవహిస్తోంది అనే ఊహకి కవిత్వానికి మించిన తాత్విక దృష్టికావాలి. ఈ భావననే, ఎన్నో శ్లోకాలలో సౌందర్యలహరిగా గానం చేసాడు శంకరుడు.”

How romantic is philosophy?
How philosophic is Love
If one can see that and feel it
Something that can only be experienced! But can never be taught or explained!

“The function of poetry is the invocation of the Muse; its use is the experience of mixed exaltation and horror that her presence excites అన్న రాబర్ట్ గ్రేవ్స్, ఈ పద్యం చదివుంటే ఆనందతాండవం చేసేవాడేమో! అందుకే, కృష్ణశాస్త్రి “ ఒక మంగళానిలము కొనితెచ్చి అందిచ్చిపోయే అజరామరము నీ వాణి, నా గీతి అప్పుడే నగలన్నీ విడనాడి శిరము వంచెను ధూళివరకు నీ పదమాని”, “ ఏమేను లేని నీ వీ దృగాళి నెట్టు లిమిడినావు” అంటాడు.
“ఎలదేటినోయి స్వామీ, నేను సెలయేటి
అలలలో కదలేటి కలువ పూపడవలో
ఊయల నీ లీల నూగేను తూగేను
నీ యోలగము వేళనే యింత మరపేల?
తరపి తేనియసోన తొరిపి మంచుజలాన
కురిపించి రెవరు క్రొవ్విరిగుండె లోలోన
తగిలించి వలపు పుప్పొడి బూది నా మేన
బిగియించిరెవరు మోదుగుపూవు చాపాన?”
అన్న కృష్టశాస్త్రి తుమ్మెదపాట పై రెండు శ్లోకాల మధ్యా ఊయలలూగే భావుకమైన సౌందర్యక్షణం. ఇటువంటి క్షణాలలోనే, “ఎటుల సాగునో బ్రతుకు ఈ పాటయె లేకుంటే కడలి చేరువరకు” అనిపిస్తుంది.”

నిజం! కానీ నాకనిపిస్తూంది, ఈ అక్షరాల్ని పట్టుకుని ఒక్కో శ్లోకం దాటుకుంటూ వెళ్తూంటే….

It’s like a series of hanging bridges with each pair of verses are the banks with endless lines of poetry and prose in between- if one is open to capture them! The lines flowed from Devulapalli, Tagore, Rumi, Gibran and others weave the ropes to commute between verses like Sankara’s and others- Or it could even be the other way round. The banks could be connecting many such bridges!
One can always choose the frame!

**** (*) ****